۱- مقدمه
روفيكس صفحه فلزي مشبكي است كه داراي هفت ناوداني به شكل ( V ) و تعداد حداقل 7000 شبكه در هر متر مربع مي باشد. روفيكس موارد استفاده بسياري دارد، يكي از كاربردهاي آن به صورت قالب براي اجرای سقف روفیکس برای سازه هاي مختلف بتني می باشد . در اين مقاله به بررسي امتيازات برجسته روفيكس و آزمايشات انجام گرفته بر آن در مقابل قالبهاي متداول بتني و روشهاي ديگرمي پردازيم. قرار دادن روفيكس روي تيرها و اجراي يك لايه بتني بر روي آن دو امتياز برجسته زير را بطور همزمان متجلي ساخت :
الف) عدم نياز به قالب بندي و حذف مشكلات مربوط به آن
ب) قرار گرفتن روفيكس در تحتاني ترين لايه دال ( ناحيه حداكثر تنش كششي )، و قفل شدن بتن درشبكهاي آن موجب شد كه ناوداني هاي قالب درجا بتوانند همه و يا بخشي از تنش هاي كششي بارگزاري را تحمل كنند. ديگر آنكه متصل بودن ناوداني هاي روفيكس بصورت يكپارچه از طريق شبكه هاي آن به تبادل نيروهاي جانبي در دال كمك شاياني مي كند .
روفيكس در ايران از ورق رول به ضخامت ۰.۷ ميليمتر از نوع ST-12 فولاد مباركه در دو نوع روغني و گالوانيزه به عرض 82 سانتيمتر و طول حداكثر 12 متر و وزن حدود 3.5 كيلوگرم در هر متر مربع توليد مي شود .
شايان ذكر است كه افزايش قابليت بارگزاري به دو روش امكان پذير مي باشد :
۱- بكاربردن ورق هاي فلزي ضخيم تر (۰.۷۰ ميليمتر )
۲- بالا بردن مدول مقطع از طريق افزايش عمق ناوداني ها ( ۱۸ ميليمتر )
۲– برخي امتيازات برجسته استفاده از قالبهای فلزي مشبك روفيكس
۱-۲- سهولت اجرا
نصب روفيكس نيازي به نيروي ماهر مانند قالب بند ندارد و انجام آن توسط كارگران نيمه ماهر ساختماني به راحتي امكان پذير است.
۲-۲- ايمني
همزمان با قرارگرفتن روفيكس بروي تيرها يك شبكه ايمني در زير پاي كارگران گسترده مي شود كه از سقوط اجسام و افراد به طور كامل جلوگيري مي نمايد.
۳-۲- سرعت
سرعت قالب بندي برای اجرای سقف روفیکس با قالبهای فلزی روفيكس در حدود ۸۰۰ متر مربع در روز با دو كارگر مي باشد. با پوشش روفيكس در تمام طبقات سازه ، مي توان اجرای بتن ريزی را برای كليه طبقات بدون وابستگی به سقفهای ديگر به طور همزمان انجام داد که اين خود در زمان و هزينه های پروژه ها نقش مهمی ايفا می کند.
۴-۲- سهولت حمل و نقل، ضايعات و حجم ناچيز
برخلاف مصالحي مانند بلوك سفالي و قالب هاي بتني متداول، بارگيري، حمل، تخليه، نگهداري و مصرف روفيكس هيچگونه ضايعاتي ندارد. انبار كردن روفيكس به فضاي كمي نيازمند است بطوري كه يك كاميون به ظرفيت ۱۰ تن قادر است بيش از ۲۵۰۰ متر مربع قالب روفيكس را حمل كند. مساحت قابل توجهي از قالبهای فلزی روفيكس را مي توان در گوشه اي از كارگاه ساختماني به صورتي انبار كرد كه مزاحمتي براي ديگر فعاليتهاي ساختماني نداشته باشد .
۵-۲- شكل پذيري
قابليت شكل پذيري قالبهای فلزی روفيكس اين امكان را بوجود مي آورد كه فرمهاي پيچيده معماري را به سهولت قالب بندي و اجرا كرد و اين خود قابليت مصرف در زمينه هاي مختلف را می رساند .
۶-۲- عدم ايجاد آلودگي ( شيميايي و صدا ) و عدم تخريب شرايط محيط زيست
۷-۲- آكوستيك
اجسام جامد صدا را خيلي بهتر از گازها منتقل مي كنند. در سقفهاي بتني مركب، تنها محيط جامد براي عبور صدا، مقطع نازك جان تيرهاي آهني است و قسمت اعظم انرژي صوت، به هنگام عبور از هواي مسدود داخل سقف، جذب و به انرژي حرارتي تبديل مي گردد و نهايتا ميزان ناچيزي از آن به طبقه زيرين ميرسد. بنابراين ميزان انرژي صوتي كه مابين طبقات منتقل مي شود، در سقفهاي مركب كمتر از سقفهاي ضربي و بلوك سفالي است .
۸-۲- عايق حرارتي
هواي مسدود داخل سقف علاوه بر صدا، عايق حرارتي خوبي در تابستان و زمستان محسوب مي‌گردد .
۹-۲- نياز هر چه كمتر به وسايل جانبي
اجرای سقف روفیکس نياز هر چه كمتر به وسايل جانبي از قبيل ابزارالات، بالابر، دستگاه جوش و از اين قبيل.
۱۰-۲- تاسیسات
در روشهاي متداول، شبكه لوله هاي برق، آب و شوفاژ بر روي سقف قرار مي گيرد و پس از پوشاندن آن توسط پوكه و ماسه_سيمان كف سازي با موزاييك، سراميك يا سنگ انجام ميگيرد. اين روش مي تواند ضخامت سقف را تا 7 سانتيمتر افزايش دهد و آن را سنگين تر كند، در صورتي با عبوردادن لوله هاي تاسيسات از فضاي بين دو لايه سقف ميتوان ضخامت و وزن سقف را بطور همزمان كاهش داد. با استفاده از لوله هاي پليمري، لوله كشي سرد و گرم در داخل ضخامت سقف، به سهولت امكان پذير شده و مشكلات ناشي ازخوردگي، پوسيدگي و تعميرات بعدي به شدت كاهش مي يابد .
۱۱-۲- بتن
متراكم كردن بتن نيز به راحتي توسط تخته ماله امكان پذير است .
۱۲-۲- افزايش استحكام سازه
قرار گرفتن روفيكس در سطح زيرين دال، يعني در ناحيه حداكثر تنش كششي و قفل شدن بتن در شبكه هاي آن، موجب مي شود كه تنشهاي حاصل از بارگزاري به ناوداني هاي روفيكس منتقل شوند. برخلاف شبكه ميلگرد كه در آن ميلگردها مستقل از يكديگر عمل مي كنند . ناوداني هاي روفيكس از طريق شبكه های آن به يكديگر متصل بوده و يك سطح يكپارچه فولادي تشكيل مي دهند. بارگزاري هاي متعدد نيز نشان داده اند. كه تركيب روفيكس و بتن در صورتي كه متراكم كردن بتن و درگيري آن با شبكه هاي روفيكس به نحو مطلوبي انجام شده باشد ميتواند در حذف و يا كاهش مصرف آرماتور موثر واقع شود .
۳- اجراي دال مركب ( در ساختمان هاي اسكلت فلزي )
با استفاده از كارگر نيمه ماهر روفيكس را عمود برجهت محورطولي تيرها و برروي آنها قرار مي‌دهند، با سوراخ كردن شبكه‌هاي روفيكس، گل ميخها را از داخل آنها می گذرانند و يا بعد از پهن کردن قالبهای فلزی گل ميخها نصب می شوند و روفيكس كاملا بر روي بال فوقاني تيرها قرار می گيرد، و ميلگردهای طراحی بر روي ناودانيهاي روفيكس قرار گرفته و سقف آماده بتن‌ريزي ميشود .
1-۳- مقايسه :
كليه سقفها را ميتوان با روفيكس پوشاند و سپس عمليات بتن‌ريزي را همزمان و يكجا اجرا كرد. معمولا با روشهاي متداول كنوني اجراي هر سقف بين 10 الي 15 روز به طول ميانجامد كه براي يك ساختمان 10 طبقه چيزي نزديك به 100 الي 150 روز وقت لازم است. ديگر آنكه سطوح بتني حاصل از قالب بندي چوبي يا فلزي بسيار صاف هستند ولي سطوح زبري كه در اثر درگيري بتن و شبكه‌هاي روفيكس .به وجود مي آيند مشكل چسبيدن اندود گچ و سيمان را به كلي بر طرف مي‌كنند .
۴- جايگزين بلوك سفالي و كاهش وزن سقف
محاسن بلوك سفالي را ميتوان در آكوستيك و ضريب انتقال حرارتي مطلوب آن يافت و اما تاواني كه در مقابل به دست آوردن اين محاسن بايد پرداخت و در مقابل آن امتيازاتي كه اجرای سقف روفیکس با قالبهای روفيكس ارايه مي‌دهد عبارتند از :
الف ) وزن بلوك سفالي براي سقف در هر 100 متر مربع بين 8000 تا 12000 كيلوگرم است كه در مقابل آن روفيكس داراي وزن معادل 350 كيلوگرم مي باشد (کمتر از %5 وزن بلوك ) كه در محاسبه تيرها، ستونها و پي نقش عمده اي را ايفا مي‌كند .
ب) اجراي سقفهاي تيرچه بلوك مستلزم استفاده از شمع يا جك ميباشد در حالي كه قالب روفيكس نيازي به شمع يا جك ندارد .
ج) در روشهای متداول امروزی اجراي سقف بعدي تنها پس از گيرش سقف زيرين ميسر ميباشد در صورتی که با استفاده از روفيكس اجراي تمامی سقفها به طور يكجا و همزمان امكان پذير است .
د ) سفال هيچ مقاومت مكانيكي مفيدي براي سازه ندارد .
ه ) بارگيري، حمل، تخليه، انبارداري و نصب بلوك سفالي ضايعات قابل توجهي دارد ولي ضايعات روفيكس درحد صفر است .
ي ) روش تيرچه بلوك براي نصب به نيروي ماهر نيازمند است ولي قالبندي با روفيكس با كارگران نيمه ماهر امكان پذير است .
۵- جدول طراحي و انتخاب ضخامت دال بتني روي قالب روفيكس
رابطه بين ضخامت دال بتني و اندازه دهانه تيرهاي فرعي براي شرايط مختلف بارگزاري در جدول زير نشان داده شده است . آزمايشات نشان داده اند كه ظرفيت نهايي دال در حدود ۳ برابر مقاديرجدول زير ميباشد :
۶- كاهش وزن و تاثير آن در رفتار استاتيكي و ديناميك سازه
سقف سبك پيشنهادي به وزن ۲۳۰ كيلوگرم بر متر مربع نسبت به سقفهاي متداول با وزن حدود ۶۰۰ كيلوگرم بر متر مربع ، بيش از % ۶۰ سبكتر است و با استفاده از آن موجب حدود %۴۰ كاهش وزن مرده ساختمان و %۲۰ كاهش مصرف مصالح فولادي در اسكلت نسبت به روشهای متداول مي گردد .
۷- ديوارهاي بتني
۱-۷- ديوارهاي تقسيم كننده داخلي
استفاده از روفيكس براي اجراي تيغه‌هاي داخل ساختمان در مقايسه با تيغه هاي آجري هم از نظر وزن و هم از نظر سرعت اجرا داراي امتياز بيشتري است بعلاوه، ضخامت كمتر ديوار با حفظ استحكام آن در افزايش مساحت مفيد ساختمان نيز موثر است .
۲-۷- ديوارهاي خارجي به صورت دو لايه با عايق حرارتي
۱- با نصب سريع روفيكس به قسمت بيروني چهارچوبها و اجراي يك لايه سيماني به آن كامل گشته و فضاي داخل ساختمان محصور مي گردد .
۲- كليدها، لوله‌هاي برق و لوله‌هاي آب به قسمت داخلي ديوار نصب مي‌شوند .
۳- همزمان با نصب روفيكس جداره داخلي فضاي خالي بين دو لايه روفيكس با عايق حرارتي پر ميشود .
۴- اندود گچ يا سيمان براي سطوح داخلي بر روي روفيكس اجرا گشته و كار خاتمه مي‌يابد .
۳-۷- قالب‌بندي ديوارهاي سازه‌اي خميده مانند مخازن، گنبدها، دودكشهاي بتني
۸- پوشش تونل
۱-۸- بصورت حايل براي جلوگيري از ريزش جداره داخلي
۲-۸- پوشش بتني جداره تونل
۱- با توجه به محدوديت فضای کار، قالب بندی به روشهای سنتی برای اجرای ديواره داخلی تونل کاری دشوار و دست و پا گير محسوب می شد .
۲- اگر قالب های چوبی و يا فلزی مورد استفاده قرار می گرفتند در حين ريختن بتن مشاهده و معاينه فضاهايی که توسط بتن پر نشده بودند مقدور نيست، ليکن بدليل وجود شبکه های موجود در روفيکس هر گونه حفره و يا فضای خالی در هنگام بتن ريزی مشخص و پر می شود .
۳- پس از انجام بتن ريزی سطح ناصاف حاصله ايده آل ترين سطح برای چسبيدن اندود داخلی تونل و يا لاينينگ داخل تونل را فراهم آورد .
۹- اجراي پله
از آنجايي كه اجراي پله با روفيكس نيازي به قالب‌بندي نداشته و به سرعت انجام ميگيرد لذا بلافاصله پس از ساخت اسكلت ميتوان كليه پله‌ها را اجرا كرده و امكان دسترسي آسان به تمامی طبقات را براي تمامی افراد فراهم كرد. ضمنا انعطاف پذيري روفيكس امكان اجراي فرمهاي مختلف پله را فراهم مي‌سازد . اين در حالي است كه در سيستمهاي متداول امروزي دسترسي به سقفها فقط از طريق بالا رفتن از ستونها ميسر مي باشد .
۱۰- نتيجه گيري
با توجه به مطالب و مقايسات فوق الذكر ميتوان گفت كه اجرای سقف روفیکس با قالبهاي فلزي. مشبك روفيكس تقريبا كليه نيازهاي يك محاسب، مجري و بهره‌بردار از يك سازه را كه عمدتا شامل كاهش هزينه، زمان و بالا‌بردن سرعت و ايمني را فراهم مي‌كند. باشد كه آشنايي و استفاده از تكنولوژي روز در تامين هر چه بيشتر نيازهاي بشر امروزي مفيد واقع گردد .
