سازه بتنی ( اسکلت بتنی ) :
اجرای سازه اسکلت بتنی
که عبارت است از فونداسیون، ستون – تیرها و سقف که تقریبا در تمام سازه های بتنی مشترک و نحوه اجرای مشابهی دارد.
a) فونداسیون شامل :
بتن مگر: بتنی است با عیار ۱۵۰ و با ضخامت ۱۰سانتیمتر که عموما بتن نظافت نیز نامیده میشود.
آرماتورهای تحتانی : به صورت شبکه بوده و روی بتن مگر با ۵ سانتیمتر فاصله قرار میگیرد.
خرکها : برای نگهداشتن آرماتورهای فوقانی در فاصله مشخص به کار میرود و کار آیی دیگری ندارد.
آرماتورهای فوقانی : به شکل شبکه بوده و در مقابل نیروی فشاری مقاومت میکند.
قالبها : براس شکل دهی به بتن به کار میرود که در اندازه مشخص بسته میشود.
میلگردهای انتظار : برای اتصال ستون یا دیوار برشی با فونداسیون الزامی است.
b) ستون: از دو بخش آرماتور و بتن تشکیل میشود.
نحوه اجرای ستون ها بتنی
نحوه اجراي ستونها را مي‌توان در مراحل زير بيان كرد:
الف) آرماتوربندي ستون
ب) قالب‌بندي ستون
پ) بتن‌ريزي ستون
ت) درآوردن قالب
ث) آب‌دادن
اينك به شرح هر يك از اين عناوين و قسمت‌هاي مختلف آن مي‌پردازيم:
الف) آرماتوربندي ستون براي آرماتوربندي ستون مراحل زير انجام مي‌شود:
خم‌زدن ريشه ستون
انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون
جاگذاشتن خاموت‌ها در داخل ريشه ستون
انتقال ميلگردهاي طولي ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون
مشخص‌كردن محل قرارگيري خاموت‌ها بر روي ميلگرد طولي با استفاده از گچ
بستن ميلگردهاي طولي ستون با ميلگرد ريشه هم‌قطر بوسيله سيم
انتقال خاموت‌ها به محل نشانه‌گذاري‌شده با گچ و بستن آنها به ميلگرد
ديلم زدن اينك هر كدام از عناوين گفته‌شده را توضيح مي‌دهيم.
۱) خم‌زدن ريشه ستون: ستوني كه بايد آرماتوربندي شود يا بر روي .تراز پي قرار دارد يا بر روي ستون طبقه پايين قرار گرفته است. براي اين كه ستون با پي در ارتباط باشد تعدادي از ميلگردها را به عنوان. ميلگردهايي. كه ميلگردهاي ستون بايد به آنها پيوند زده شود در داخل پي قرار مي‌دهند اين ميلگردها. را ريشه ستون در داخل پي گوييم. برايي اين كه ستون طبقه بالا با ستون طبقه پايين در ارتباط باشد. ميلگردهاي ستون طبقه پايين را تا ارتفاعي از كف طبقه بالا ادامه مي‌دهند. و. بعد ميلگردهاي ستون را به آنها پيوندد مي‌زنند. از زمان اجراشدن اين ريشه تا زمان اجراشدن ستون. به علت محيط كارگاه و جابه‌جايي انواع و اقسام وسايل در اين محيط و عوامل. ديگر اين ريشه‌ها ممكن است ازز حالت وراستاي اوليه خود خارج شوند به همين .دليل براي اجراي ستون اين ميلگردها بايد به راستاي اوليه خود بازگردند. براي اين منظور عموماً با آچار F خم زده مي‌شوند ياا ممكن است از لوله استفاده شود. نحوه خم‌زدن به. اين ترتيب است كه ميلگرد در داخل دهانه آچار F قرار مي‌گيرد. و بسته به جهتي كه بايد تحت آن جهت دوران كند آچار F راا اهرم كرده آچار F را در آن جهت دوران مي‌دهيم .يا ميلگرد را درون لوله قرار مي‌دهيم و خم مي‌زنيم
۲) انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون در محيط كارگاه: يك فضا اختصاص به درست .كردن خاموت‌ها دارد. در اين فضا ميلگردها خم زده مي‌شوند و به صورت خاموت درمي‌آيند. براي اين منظور وسيله مخصوصي در محيط كارگاه ساخته مي‌شود اين وسيله عبارت است از يك تخته. كه بر روي آن چند صفحه ميخ شده است و برر روي صفحات نيز ميلگردهاي .كوچكي جوش داده شده اند تعداد ميلگردها بر روي صفحه و همچنين فاصله صفحات. از يكديگر به اندازه خاموت بستگي دارد. محل احداث ستون باا محل ستون ممكن است چند طبقه فاصله داشته باشد بعد ازساخته‌شدن. خاموت‌هاي مربوط به يك ستون آنها به ريسماني كه قلابي به آن وصل است. قرار مي‌دهند و به بالاا مي‌كشند اين كار در چند مرحله صورت مي‌گيرد.
۳) جاگذاشتن خاموت‌ها: در داخل ريشه ستون بعد از انتقال خاموت‌ها به محل ستون آنها در داخل ريشه جا گذاشته مي‌شوند. اين كار ممكن است با اعمال نيرو توسط ديلم يا چكش صورت گيرد تعداد خاموت‌ها را نقشه تعيين مي‌كند.
۴) انتقال ميلگردهاي طولي ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون در محيط كارگاه: يك فضا اختصاص به بريدن ميلگردها دارد بريدن ميلگردها به ۲ روش صورت مي‌گيرد:
۱- قيچي
۲- به وسيله هوا معمولاً براي بريدن ميلگردهاي خيلي نازك از قيچي استفاده مي‌شود. براي بريدن ميلگردهاي با قطر بالا از هوا استفاده مي‌شود. براي بريدن ميلگرد به اين صورت عمل مي‌شود:از آنجايي كه كليه ميلگردهاي يك ستون و يا حتي كليه ستون‌هاي يك طبقه داراي يك ارتفاع هستند به همين دليل براي برش چندين ميلگرد را در كنار هم طوري قرار مي‌دهند كه ابتدا و انتهاي آنها كاملاً در يك راستا باشد براي قرار دادن ابتدا و انتهاي ميلگردها در يك راستا از ضربه با چكش استفاده مي‌شود. سپس بسته به اندازه موردنياز ميلگردها را با گچ شماره‌گذاري مي‌كنند و سپس يكي‌يكي از محل نشانه گذاشته شده توسط گچ در داخل دستگاه قرار داده مي‌شوند و بريده مي‌شوند. محل احداث ستون با محل برش ميلگردها ممكن است چند طبقه فاصله داشته باشد براي انتقال ميلگردها از يك ريسمان كه يك قلاب به يك سر آن وصل است استفاده مي‌كنند و آن را از مكان برش ميلگرد به ميلگرد مي‌بندند و يك نفر كه در محل ستون است ميلگرد را به بالا مي‌كشد و در كنار ستون قرار مي‌دهد.
۵) بستن قالب: سيستم نگهدارنده قالب در قالب‌هاي چوبي عبارت است از گوه و سنجاق.سيستم نگهدارنده قالب در قالب‌هاي فلزي عبارت است ازپين. يك قالب را تا نوك رامكا قرار مي‌دهند سپس قالب كناري را به قالب قرار داده شده وصل مي‌كنند. با ميخ دو لبه قالب را به هم وصل مي‌كنند سپس دو قالب ديگر را نيز به همين ترتيب به يكديگر و به دو قالبب وصل مي‌شوند. در مرحله بعد در قالب روبرويي از طرف چهارتراش توسط سنجاق به هم متصل مي‌شوند سپس فضاي خالي بين سنجاق و چهارتراش توسط گوه پوشانده مي‌شود و گوه‌ها را چكش مي‌زنند تا سنجاق را محكم نگه دارد. در حقيقت وجود سنجاق به اين دليل است كه پس از بتن‌ريزي به علت فشار جانبي بتن قالبها از هم باز شوند. نكته: بعضي از ستونها در كنار ساختمان قرار مي گيرند يعني از 3 يا 2 طرف به كف اتصال دارند و از طرف‌هاي ديگر با فضاي بيرون ساختمان در تماس هستند براي قالب‌بندي اين‌گونه ستونها ابتدا بايد براي آن طرفي كه به كف ارتباط ندارد يك تكيه‌گاه درست كرد تا قالب روي آن قرار گيرد اين تكيه‌گاه را توسط چهارتراش به وجود مي‌آورند چهارتراش را در لبه قرار مي‌دهند و توسط سيم به ميلگردها وصل مي‌كنند در هر طرفي كه كف ندارند بايد اين كار صورت گيرد چهارتراش‌ها توسط سنجاق ممكن است به هم متصل شوند.
۶) شاقول‌كردن قالب و بستن آنها توسط شمع: پس از بستن قالب بايد قالب را تراز كرد يعني مطمئن شد كه هر چهار طرف قالب در يك خط مستقيم بالا رفته‌اند براي اين منظور قالب را شاقول مي‌كنند. شاقول وسيله‌اي است مركب از يك مخروط كه يك نخ به آن متصل است بر روي مخروط يك صفحه نازك كوچك نيز قرار دارد نخ به يك چوب وصل مي‌شود اين چوب بايد اندازه‌اش كاملاً مشخص باشد. براي شاقول‌كردن به اين صورت عمل مي‌كنند: ابتدا يك شمع چوبي را به قالب وصل مي‌كنند سپس چوب را كه كاملاً به قالب چوبي وصل مي‌كنند مخروط در پايين قرار مي‌گيرد نخ بايد كاملاً ساكن بايستد همان اندازه كه چوب طول دارد نخ بايد از قالب فاصله داشته باشد. چنانچه قالب شاقول نباشد توسط شمع كه از قبل وصل شده است قالب را فشار مي‌دهند تا قالب كاملاً تراز شود. براي فشاردادن شمع به قالب مي‌توان زير شمع گوه نصب كرد تا توسط ضربه‌زدن به گوه فشار لازم توسط شمع به قالب وارد مي‌شود يا مي‌توان توسط يك اهرم به زير شمع فشار آورد و نيروي لازم را تأمين كرد.
پ) بتن‌ريزي نحوه بتن‌ريزي را مي‌توان در مراحل زير بيان كرد.
درست كردن بتن
ريختن بتن در قالب
ويبره
ريختن بتن
ويبره
چكش‌زدن قالب
شاقول‌كردن قالب
تاب‌برداشتن قالب اينك هر يك از عناوين گفته‌شده را توضيح مي‌دهيم.
درست‌كردن بتن: در محيط كارگاه درست‌كردن بتن به 3 شيوه صورت مي‌گيرد.
الف) به صورت دستي در محل
ب) در دستگاه بتونير
ج) با خلاطه ۱-۱ به صورت دستي در محل: در اين شيوه مصالح مورد نياز براي ساختن بتن به محل بتن‌ريزي آورده مي‌شود در محل اين مصالح به خوبي با بيل با هم مخلوط مي‌شوند سپس از ساختن كپه‌اي از مصالح مخلوط‌شده شيلنگ آب به داخل كپه فرو مي‌رود و مقداري مصالح را آب مخلوط مي‌كند سپس آب‌خوري از مصالح مخلوط‌شده درستت مي‌شود و مصالح به خوبي با آب مخلوط شده و بلافاصله در محل بتن‌ريزي ريخته مي‌شود. از اين شيوه بيشتر براي بتن‌ريزي جاهايي از ساختمان استفاده مي‌شود كه حجم بتن‌ريزي كم باشد مثل يك طرف پله يا ستون پله (ستون پله در 2 مرحله اجرا مي‌شود و در هر كدام از مراحل حجم بتن‌ريزي كمي داريم).
۱-۲ در دستگاه بتونير: بتونير دستگاهي است شامل يك استوانه دوار كه مصالح در آن مخلوط مي‌شوند و يك پاكت كه مصالح در درون آن قرار مي‌گيرند و به درون استوانه هدايت مي‌شوند اين دستگاه با گازوئيل كار مي‌كند. حجم مصالحي كه در داخل بتونير قرار مي‌گيرند بيشتر از حجم مصالحي است كه در خلاطه قرار مي‌گيرند اما سرعت آن كمترر از خلاطه است. از بتونير بيشتر در مواقع بتن‌ريزي ديوار برشي و ستونها استفاده مي‌شود.
۱-۳ با خلاطه: اين دستگاه كوچكتر و سبك‌تر از بتونير است و توسط گازوئيل كار مي‌كند. عمدتاً در بتن‌ريزي سقف از اين نوع بتن‌ساز استفاده مي‌شود. ميزان و نوع مصالح به‌كار رفته رد ساختن بتن به طرح اختلاط بتن بستگي دارد. در مورد ستونها بتن‌ها با استفاده از بتونير ساخته مي‌شوند سپس از داخل استوانه به داخل ظرف‌هاي مخصوص حمل بتنن كه انتهاي آن يك صفحه متحرك براي خارج كردن بتن دارد ريخته مي‌شود. اين ظرف توسط بالابر به طبقه موردنظر انتقال پيدا مي‌كند و در آنجا با آزاد كردن صفحه زير طرف در داخل چرخ‌دستي ريخته مي‌شود و توسط چرخ‌دستي به محل بتن‌ريزي انتقال پيدا مي‌كند.
لازم به ذکر است که اجرای اسکلت بتنی نیاز به دقت بسیار بالا در محل پروژه دارد و متعاقبا مسئولیت های مهندس مربوطه (سرپرست کارگاه – مدیر اجرایی) به مراتب بالاتر خواهد بود.
ابعاد ستون ها اجرای دیتیل های سازه ای و کیفیت و کمیت بتن مصرفی از مواردی میباشد که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.
اجرای انواع سقف در اسکلت بتنی به شرح زیر میباشد:
سقف تیرچه یونولیت
در اجرای این نوع سقف از تیرچه سفالی یا فونداله استفاده می شود اجزای تشکیل دهده این نوع سقف عبارتند از ۱-تیرچه سفالی یا فونداله ۲- قالب یونولیتی یا بلوک سفالی ۳- میلگرد ۱۵ ۴-بتن نحوه اجرای این سقف به این صورت است که پس از اتمام سازه یا قالب بندی تیرهای اصلی در سازه بتنی تیرچه ها بر روی تیرهای اصلی قرار گرفته و با یک میلگرد منفی (اوتکا) به سازه گیردار میشود سپس قالبهای یونولیتی و یا سفالی بین تیرچه ها قرار گرفته و از زیر شمع بندی شده و میلگرد های حرارتی و ژوئن و تای بیمها اجرا شده و سقف آماده بتن می شود.
مزایا و معایب استفاده از بلوک یونولیتی در سقف تیرچه و بلوک:
مهمترین مزیت آن سبکی خیلی زیاد نسبت به بلوکهای سفالی و بتنی است بطوریکه در هر متر مربع حدود ۶۰ کیلوگرم از وزن سازه را نسبت به سقف با بلوک سفالی کاهش می دهد. این امر باعث کاهش وزن سازه و در نتیجه کاهش قابل توجه نیروی زلزله می شود. بدین صورت المانهایی نظیر تیر و ستون سبکتر شده و در هزینه های ساخت صرفه جویی قابل ملاحظه ای می شود.مزیت دیگر آن حمل و نقل آسان و سریع این بلوکهاست که در کاهش هزینه های کارگری و نیز کاهش زمان اجرای سقف بسیار موثر می باشد.از دیگر نکات مثبت آن می توان به کاهش پرت بتن بدلیل توپر بودن آن و نیز عدم مکش شیره بتن نسبت به سایر بلوکها اشاره کرد.همچنین عایق بودن آن در برابر حرارت و صدا نیز از محسنات دیگر این بلوکهاست.معایبی نیز برای این بلوکها ذکر می کنند از جمله:هنگامیکه شعله های آتش به آن می رسد آتش گرفته و ممکن است گازهای سمی تولید کند. برای رفع این مشکل می توان از سقف کاذب استفاده نمود که با فاصله ای از سقف اصلی اجرا شود تا مانع رسیدن آتش به یونولیت شود (هر چند زمانی که ارتفاع آتش به ۳ متر برسد دیگر کسی از ساکنان زنده نیست پس اهمیت چندانی ندارد که بلوکهای یونولیتی بسوزد یا تولید مواد سمی نماید.)همچنین اگر از بلوکهای بی کیفیت (با دانسیته پایین) استفاده کنید احتمال شکستن در هنگام بتن ریزی و ایجاد خطر برای کارگران و نیز پرت بتن وجود دارد.در مجموع می توان گفت مزایای بلوکهای یونولیتی از معایب آن پیشی گرفته و استفاده از آن را توجیه می نماید.شما نیز نظر خود را در اینباره در قسمت نظرات قرار دهید تا دیگران استفاده نمایند.
سقف دال بتنی