سازه بتنی ( اسکلت بتنی ) :
اجرای سازه اسکلت بتنی
که عبارت است از فونداسیون، ستون – تیرها و سقف که تقریبا در تمام سازه های بتنی مشترک و نحوه اجرای مشابهی دارد.
a) فونداسیون شامل :
بتن مگر: بتنی است با عیار ۱۵۰ و با ضخامت ۱۰سانتیمتر که عموما بتن نظافت نیز نامیده میشود.
آرماتورهای تحتانی : به صورت شبکه بوده و روی بتن مگر با ۵ سانتیمتر فاصله قرار میگیرد.
خرکها : برای نگهداشتن آرماتورهای فوقانی در فاصله مشخص به کار میرود و کار آیی دیگری ندارد.
آرماتورهای فوقانی : به شکل شبکه بوده و در مقابل نیروی فشاری مقاومت میکند.
قالبها : براس شکل دهی به بتن به کار میرود که در اندازه مشخص بسته میشود.
میلگردهای انتظار : برای اتصال ستون یا دیوار برشی با فونداسیون الزامی است.
b) ستون: از دو بخش آرماتور و بتن تشکیل میشود.
نحوه اجرای ستون ها بتنی
نحوه اجرای ستونها را می‌توان در مراحل زیر بیان کرد:
الف) آرماتوربندی ستون
ب) قالب‌بندی ستون
پ) بتن‌ریزی ستون
ت) درآوردن قالب
ث) آب‌دادن
اینک به شرح هر یک از این عناوین و قسمت‌های مختلف آن می‌پردازیم:
الف) آرماتوربندی ستون برای آرماتوربندی ستون مراحل زیر انجام میشود:
خم‌زدن ریشه ستون
انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون
جاگذاشتن خاموت‌ها در داخل ریشه ستون
انتقال میلگردهای طولی ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون
مشخص‌کردن محل قرارگیری خاموت‌ها بر روی میلگرد طولی با استفاده از گچ
بستن میلگردهای طولی ستون با میلگرد ریشه هم‌قطر بوسیله سیم
انتقال خاموت‌ها به محل نشانه‌گذاری‌شده با گچ و بستن آنها به میلگرد
دیلم زدن اینک هر کدام از عناوین گفته‌شده را توضیح می‌دهیم.
۱) خم‌زدن ریشه ستون: ستونی که باید آرماتوربندی شود یا بر روی .تراز پی قرار دارد یا بر روی ستون طبقه پایین قرار گرفته است. برای این که ستون با پی در ارتباط باشد تعدادی از میلگردها را به عنوان. میلگردهایی. که میلگردهای ستون باید به آنها پیوند زده شود در داخل پی قرار می‌دهند این میلگردها. را ریشه ستون در داخل پی گوییم. برایی این که ستون طبقه بالا با ستون طبقه پایین در ارتباط باشد. میلگردهای ستون طبقه پایین را تا ارتفاعی از کف طبقه بالا ادامه می‌دهند. و. بعد میلگردهای ستون را به آنها پیوندد می‌زنند. از زمان اجراشدن این ریشه تا زمان اجراشدن ستون. به علت محیط کارگاه و جابه‌جایی انواع و اقسام وسایل در این محیط و عوامل. دیگر این ریشه‌ها ممکن است ازز حالت وراستای اولیه خود خارج شوند به همین .دلیل برای اجرای ستون این میلگردها باید به راستای اولیه خود بازگردند. برای این منظور عموماً با آچار F خم زده می‌شوند یاا ممکن است از لوله استفاده شود. نحوه خم‌زدن به. این ترتیب است که میلگرد در داخل دهانه آچار F قرار میگیرد. و بسته به جهتی که باید تحت آن جهت دوران کند آچار F راا اهرم کرده آچار F را در آن جهت دوران می‌دهیم .یا میلگرد را درون لوله قرار می‌دهیم و خم می‌زنیم
۲) انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون در محیط کارگاه: یک فضا اختصاص به درست .کردن خاموت‌ها دارد. در این فضا میلگردها خم زده می‌شوند و به صورت خاموت درمی‌آیند. برای این منظور وسیله مخصوصی در محیط کارگاه ساخته میشود این وسیله عبارت است از یک تخته. که بر روی آن چند صفحه میخ شده است و برر روی صفحات نیز میلگردهای .کوچکی جوش داده شده اند تعداد میلگردها بر روی صفحه و همچنین فاصله صفحات. از یکدیگر به اندازه خاموت بستگی دارد. محل احداث ستون باا محل ستون ممکن است چند طبقه فاصله داشته باشد بعد ازساخته‌شدن. خاموت‌های مربوط به یک ستون آنها به ریسمانی که قلابی به آن وصل است. قرار می‌دهند و به بالاا می‌کشند این کار در چند مرحله صورت میگیرد.
۳) جاگذاشتن خاموت‌ها: در داخل ریشه ستون بعد از انتقال خاموت‌ها به محل ستون آنها در داخل ریشه جا گذاشته می‌شوند. این کار ممکن است با اعمال نیرو توسط دیلم یا چکش صورت گیرد تعداد خاموت‌ها را نقشه تعیین میکند.
۴) انتقال میلگردهای طولی ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون در محیط کارگاه: یک فضا اختصاص به بریدن میلگردها دارد بریدن میلگردها به ۲ روش صورت میگیرد:
۱- قیچی
۲- به وسیله هوا معمولاً برای بریدن میلگردهای خیلی نازک از قیچی استفاده میشود. برای بریدن میلگردهای با قطر بالا از هوا استفاده میشود. برای بریدن میلگرد به این صورت عمل میشود:از آنجایی که کلیه میلگردهای یک ستون و یا حتی کلیه ستون‌های یک طبقه دارای یک ارتفاع هستند به همین دلیل برای برش چندین میلگرد را در کنار هم طوری قرار می‌دهند که ابتدا و انتهای آنها کاملاً در یک راستا باشد برای قرار دادن ابتدا و انتهای میلگردها در یک راستا از ضربه با چکش استفاده میشود. سپس بسته به اندازه موردنیاز میلگردها را با گچ شماره‌گذاری می‌کنند و سپس یکی‌یکی از محل نشانه گذاشته شده توسط گچ در داخل دستگاه قرار داده می‌شوند و بریده می‌شوند. محل احداث ستون با محل برش میلگردها ممکن است چند طبقه فاصله داشته باشد برای انتقال میلگردها از یک ریسمان که یک قلاب به یک سر آن وصل است استفاده می‌کنند و آن را از مکان برش میلگرد به میلگرد می‌بندند و یک نفر که در محل ستون است میلگرد را به بالا می‌کشد و در کنار ستون قرار می‌دهد.
۵) بستن قالب: سیستم نگهدارنده قالب در قالبهای چوبی عبارت است از گوه و سنجاق.سیستم نگهدارنده قالب در قالبهای فلزی عبارت است ازپین. یک قالب را تا نوک رامکا قرار می‌دهند سپس قالب کناری را به قالب قرار داده شده وصل می‌کنند. با میخ دو لبه قالب را به هم وصل می‌کنند سپس دو قالب دیگر را نیز به همین ترتیب به یکدیگر و به دو قالبب وصل می‌شوند. در مرحله بعد در قالب روبرویی از طرف چهارتراش توسط سنجاق به هم متصل می‌شوند سپس فضای خالی بین سنجاق و چهارتراش توسط گوه پوشانده میشود و گوه‌ها را چکش می‌زنند تا سنجاق را محکم نگه دارد. در حقیقت وجود سنجاق به این دلیل است که پس از بتن‌ریزی به علت فشار جانبی بتن قالبها از هم باز شوند. نکته: بعضی از ستونها در کنار ساختمان قرار می گیرند یعنی از ۳ یا ۲ طرف به کف اتصال دارند و از طرف‌های دیگر با فضای بیرون ساختمان در تماس هستند برای قالب‌بندی این‌گونه ستونها ابتدا باید برای آن طرفی که به کف ارتباط ندارد یک تکیه‌گاه درست کرد تا قالب روی آن قرار گیرد این تکیه‌گاه را توسط چهارتراش به وجود می‌آورند چهارتراش را در لبه قرار می‌دهند و توسط سیم به میلگردها وصل می‌کنند در هر طرفی که کف ندارند باید این کار صورت گیرد چهارتراش‌ها توسط سنجاق ممکن است به هم متصل شوند.
۶) شاقول‌کردن قالب و بستن آنها توسط شمع: پس از بستن قالب باید قالب را تراز کرد یعنی مطمئن شد که هر چهار طرف قالب در یک خط مستقیم بالا رفته‌اند برای این منظور قالب را شاقول می‌کنند. شاقول وسیله‌ای است مرکب از یک مخروط که یک نخ به آن متصل است بر روی مخروط یک صفحه نازک کوچک نیز قرار دارد نخ به یک چوب وصل میشود این چوب باید اندازه‌اش کاملاً مشخص باشد. برای شاقول‌کردن به این صورت عمل می‌کنند: ابتدا یک شمع چوبی را به قالب وصل می‌کنند سپس چوب را که کاملاً به قالب چوبی وصل می‌کنند مخروط در پایین قرار میگیرد نخ باید کاملاً ساکن بایستد همان اندازه که چوب طول دارد نخ باید از قالب فاصله داشته باشد. چنانچه قالب شاقول نباشد توسط شمع که از قبل وصل شده است قالب را فشار می‌دهند تا قالب کاملاً تراز شود. برای فشاردادن شمع به قالب می‌توان زیر شمع گوه نصب کرد تا توسط ضربه‌زدن به گوه فشار لازم توسط شمع به قالب وارد میشود یا می‌توان توسط یک اهرم به زیر شمع فشار آورد و نیروی لازم را تأمین کرد.
پ) بتن‌ریزی نحوه بتن‌ریزی را می‌توان در مراحل زیر بیان کرد.
درست کردن بتن
ریختن بتن در قالب
ویبره
ریختن بتن
ویبره
چکش‌زدن قالب
شاقول‌کردن قالب
تاب‌برداشتن قالب اینک هر یک از عناوین گفته‌شده را توضیح می‌دهیم.
درست‌کردن بتن: در محیط کارگاه درست‌کردن بتن به ۳ شیوه صورت میگیرد.
الف) به صورت دستی در محل
ب) در دستگاه بتونیر
ج) با خلاطه ۱-۱ به صورت دستی در محل: در این شیوه مصالح مورد نیاز برای ساختن بتن به محل بتن‌ریزی آورده میشود در محل این مصالح به خوبی با بیل با هم مخلوط می‌شوند سپس از ساختن کپه‌ای از مصالح مخلوط‌شده شیلنگ آب به داخل کپه فرو میرود و مقداری مصالح را آب مخلوط میکند سپس آب‌خوری از مصالح مخلوط‌شده درستت میشود و مصالح به خوبی با آب مخلوط شده و بلافاصله در محل بتن‌ریزی ریخته میشود. از این شیوه بیشتر برای بتن‌ریزی جاهایی از ساختمان استفاده میشود که حجم بتن‌ریزی کم باشد مثل یک طرف پله یا ستون پله (ستون پله در ۲ مرحله اجرا میشود و در هر کدام از مراحل حجم بتن‌ریزی کمی داریم).
۱-۲ در دستگاه بتونیر: بتونیر دستگاهی است شامل یک استوانه دوار که مصالح در آن مخلوط می‌شوند و یک پاکت که مصالح در درون آن قرار می‌گیرند و به درون استوانه هدایت می‌شوند این دستگاه با گازوئیل کار میکند. حجم مصالحی که در داخل بتونیر قرار می‌گیرند بیشتر از حجم مصالحی است که در خلاطه قرار می‌گیرند اما سرعت آن کمترر از خلاطه است. از بتونیر بیشتر در مواقع بتن‌ریزی دیوار برشی و ستونها استفاده میشود.
۱-۳ با خلاطه: این دستگاه کوچکتر و سبکتر از بتونیر است و توسط گازوئیل کار میکند. عمدتاً در بتن‌ریزی سقف از این نوع بتن‌ساز استفاده میشود. میزان و نوع مصالح به‌کار رفته رد ساختن بتن به طرح اختلاط بتن بستگی دارد. در مورد ستونها بتن‌ها با استفاده از بتونیر ساخته می‌شوند سپس از داخل استوانه به داخل ظرف‌های مخصوص حمل بتنن که انتهای آن یک صفحه متحرک برای خارج کردن بتن دارد ریخته میشود. این ظرف توسط بالابر به طبقه موردنظر انتقال پیدا میکند و در آنجا با آزاد کردن صفحه زیر طرف در داخل چرخ‌دستی ریخته میشود و توسط چرخ‌دستی به محل بتن‌ریزی انتقال پیدا میکند.
لازم به ذکر است که اجرای اسکلت بتنی نیاز به دقت بسیار بالا در محل پروژه دارد و متعاقبا مسئولیت های مهندس مربوطه (سرپرست کارگاه – مدیر اجرایی) به مراتب بالاتر خواهد بود.
ابعاد ستون ها اجرای دیتیل های سازه ای و کیفیت و کمیت بتن مصرفی از مواردی میباشد که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.
اجرای انواع سقف در اسکلت بتنی به شرح زیر میباشد:
سقف تیرچه یونولیت
در اجرای این نوع سقف از تیرچه سفالی یا فونداله استفاده می شود اجزای تشکیل دهده این نوع سقف عبارتند از ۱-تیرچه سفالی یا فونداله ۲- قالب یونولیتی یا بلوک سفالی ۳- میلگرد ۱۵ ۴-بتن نحوه اجرای این سقف به این صورت است که پس از اتمام سازه یا قالب بندی تیرهای اصلی در سازه بتنی تیرچه ها بر روی تیرهای اصلی قرار گرفته و با یک میلگرد منفی (اوتکا) به سازه گیردار میشود سپس قالبهای یونولیتی و یا سفالی بین تیرچه ها قرار گرفته و از زیر شمع بندی شده و میلگرد های حرارتی و ژوئن و تای بیمها اجرا شده و سقف آماده بتن می شود.
مزایا و معایب استفاده از بلوک یونولیتی در سقف تیرچه و بلوک:
مهمترین مزیت آن سبکی خیلی زیاد نسبت به بلوکهای سفالی و بتنی است بطوریکه در هر متر مربع حدود ۶۰ کیلوگرم از وزن سازه را نسبت به سقف با بلوک سفالی کاهش می دهد. این امر باعث کاهش وزن سازه و در نتیجه کاهش قابل توجه نیروی زلزله می شود. بدین صورت المانهایی نظیر تیر و ستون سبکتر شده و در هزینه های ساخت صرفه جویی قابل ملاحظه ای می شود.مزیت دیگر آن حمل و نقل آسان و سریع این بلوکهاست که در کاهش هزینه های کارگری و نیز کاهش زمان اجرای سقف بسیار موثر می باشد.از دیگر نکات مثبت آن می توان به کاهش پرت بتن بدلیل توپر بودن آن و نیز عدم مکش شیره بتن نسبت به سایر بلوکها اشاره کرد.همچنین عایق بودن آن در برابر حرارت و صدا نیز از محسنات دیگر این بلوکهاست.معایبی نیز برای این بلوکها ذکر می کنند از جمله:هنگامیکه شعله های آتش به آن می رسد آتش گرفته و ممکن است گازهای سمی تولید کند. برای رفع این مشکل می توان از سقف کاذب استفاده نمود که با فاصله ای از سقف اصلی اجرا شود تا مانع رسیدن آتش به یونولیت شود (هر چند زمانی که ارتفاع آتش به ۳ متر برسد دیگر کسی از ساکنان زنده نیست پس اهمیت چندانی ندارد که بلوکهای یونولیتی بسوزد یا تولید مواد سمی نماید.)همچنین اگر از بلوکهای بی کیفیت (با دانسیته پایین) استفاده کنید احتمال شکستن در هنگام بتن ریزی و ایجاد خطر برای کارگران و نیز پرت بتن وجود دارد.در مجموع می توان گفت مزایای بلوکهای یونولیتی از معایب آن پیشی گرفته و استفاده از آن را توجیه می نماید.شما نیز نظر خود را در اینباره در قسمت نظرات قرار دهید تا دیگران استفاده نمایند.
سقف دال بتنی
